Wat drie dagen lang een mooie tocht in een open sportwagentje door de Eifel had moeten worden, mondde uit in een onvergetelijk indringende ervaring. Met Bad Neuenahr als eerste stop konden wij nog niet vermoeden dat we letterlijk voor een regelrechte ramp uitreden. Uit ons hotel in Bad Neuenahr liepen we een brug over de rivier de Ahr over en aten op een terras aan de oever. Het was bewolkt, droog met een aangename temperatuur. Uit niets bleek dat de volgende dag inwoners, de brug, het terras en een groot deel van Bad Neuenahr door een grote water en moddermassa zou worden weggespoeld. Tijdens die zondvloed reden wij alweer in een gordijn van aanhoudend stromende regen richting Trier. In ons hotel daar werd duidelijk dat we door het oog van de naald waren gekropen.
Wat doet dit verhaal nu in de nieuwsbrief van het Thematische Netwerk van Justitie en Veiligheid? De aanleiding zit in de analogie. Hoewel waterovervloed van alle tijden is komt dat fenomeen ten gevolge van de klimaatverandering vaker en bovenal extremer voor. In die zin past oprecht medeleven voor diegenen die erdoor worden getroffen. De aanpak van de klimaatverandering vraagt om een complex van samenhangende maatregelen, om bewustwording en revolverende investeringen.
Als de laffe moord op Peter R. de Vries ons iets leert is dat Nederland op het gebied van de ondermijnende criminaliteit onder water raakt. Bezuinigingen op de strafrechtketen hebben er onder meer toe geleid dat er onvoldoende recherchecapaciteit, officieren van justitie en rechters zijn om dat water te keren. Statistisch stellen dat de criminaliteitscijfers niet zijn gestegen ten tijde van de bezuinigingen is een redenatie die niet opgaat. Die cijfers laten met name de zogenaamde aangifte criminaliteit zien. Wat verborgen blijft is de onderstroom. Een stroom waarin crimineel geld de bovenwereld infecteert en het fundament onder de rechtstaat wegspoelt. Een onderstroom waardoor oneerlijke concurrentie ontstaat en de verleiding van het snelle geld steeds manifester wordt. Niet in de laatste plaats voor jongeren die in ruil voor het bezorgen van een ‘pakketje’ opeens over de duurste mobieltjes beschikken. Maar ook ondernemers die ten gevolge van Corona het water aan de lippen staat blijken kwetsbaar voor beïnvloeding door de georganiseerde criminaliteit. Zandzakken voor de deur zetten door honderd miljoen euro te investeren in een ondermijningsteam zonder opsporingsbevoegdheid is louter incident politiek. Het laat zien dat de politieke wil om ondermijning fundamenteel aan te pakken nog ontbreekt. Voorzichtig breekt echter het bewustzijn over de ernst van de situatie door. Dat geeft ruimte voor een debat waarbij meerdere opties ter tafel kunnen komen. Dat debat zou moeten uitmonden in een complex van samenhangende maatregelen. Een Deltaplan met investeringen in de strafrechtketen in plaats van een incidentele zandzak.
Ruud Verkuijlen